Le texte suivant est le commentaire, par Pierre Matthieu, publié en 1589, de la Constitution du Pape [Saint] Pie V, portant condamnation et sanction des clercs catholiques romains ayant commis des actes homosexuels avérés. Il donne une illustration de l'argumentation utilisée par les théologiens et jurisconsultes catholiques romains de la fin du XVIe siècle.
Cogit nos infandum hoc scelus breuissimæ constitutioni amplissimum superaddere scholium. Ast horreo fœdis sermonibus niueam paginam fœdare. Castissima decent castissimos lectores.
Cæratis auribus prætervehātur. En quale hoc monstrū turpe, superis atque inferis odibile, teterrima libidine belluino more furens.
A Sodoma hoc exitiabili scelere destructa Sodomia vocatur. Et vt inquit Origenes videtur Deus in huius peccati vindicta quase oblitus miserationum suarum: præuenisse diem iudicii qua in igne est reuelandus. Voluitque Deus vltionem Sodomorum manere perpetuam in memoria : ipsos autem peccatores noluit ardere vsque in præsentem diem, sed semel incensos sub terra occultavit cum terra illa vsque in præsens ignis vestigia seruet & in superficie & in fructeris quæ ex ea oriūntur.
Sunt enim ibi quædam poma quidem aspectu: quæ tamen si præmantur: cinerem euaporant. Denique inter peccata quæ ad Deum clamare diūctur hoc est vnum & omniū maximum. Vnde Deus quasi incredulus dicit: descendam & videbo, si tantum nefas perpetrauerint hi qui ad imaginem meam conditi sunt.
In tantum autem hoc vitio Græci & Romani quondam laborauerunt: vt & clarissimi philosophorum Greciæ haberēt publicè concubinos: & Hadrianus artibus eruditis: Antinoum consecrauerit in Deum, templúmque ei ac victimas & sacerdotes instituerit, & ex eo Ægypti ciuitas ac religio nomen acceperit.
Inter scorta quam in fornicibus spectaculorum pueri steterunt publicæ libidini expositi, donec sub Constantino Imperatore Christi Euangelio coruscante & infidelitas diuersarum gentium, & turpitudo deletæ est Hieronymus.
Dicamus illud. Nero in puerum quendam Sporum nomine infami (proh pudor) deperibat amore: cui dempta virilitate: in sexum fœmineum reluctante natura transformare nisus, non sine dote & ornatu exquisitissimo qualis coniugibus Cæsaris esse consueuerat, magnifico apparatu nuptiarū in domum suam publicè euocatum, habebat legitimæ vxoris loco.
Propter hoc autem & huiusmodi probra nonnulli hunc Neronem resurrecturum vt Antichristum futurum suspicantur. Alii nec occisum putant, sed subtractum potiùs vt putaretur occisus & viuus occultari, donec reueletur suo tempore: admirante tamen Augustine eos qui sic opinantur. Cæterum huius immunditæ quæ præter naturam est authorem fuisse demonem nemo ibit inficias: qui se & incumbum fœminis & viris succubum non rarò miscuit. Vnde mira portenta narrantur apud Historiographes.
Sunt qui Persas execrabiles hos concubitus inuenisse putent, & hinc άρρένοκοιτας vocari Xerxes potentissimus ille Persarum rex, refertus omnibus præmiis donisque fortunæ: non equitatu, non pedestribus copiis, non nauium multitudine, non infinito pondere auri contentus præmium proposuit, qui inuenisset nouam voluptatem, qua ipse inuenta non fuit contentus.Neque enim vnquam finem inueniet libido.
Sunt qui masculam hanc Venerem à Laio originem habuisse dicant, quod Athenaus sentire videtur, φασι τῶν τοιούτων ἐρώτων κατάρξασθαι Λάιον ξενωθέντα παρὰ Πέλοπι καὶ ἐρασθέντα τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Χρυσίππου, ὃν καὶ ἁρπάσαντα καὶ ἀναθέμενον εἰς ἃρμα εἰς Θήβας φυγεῖν, id est, Aiunt huiusmodi amores incœpisse Laium cum hospitio susceptum esset à Pelope. Eius enim filium Chrysippum cum diligeret, rapuit:& in currum impositum, Thebas abduxit.
Quàm verò familiare execrabile hoc vitiū Græcis fuerit, declarat Athen Ολως δὲ τοὺ παιδικοὺς ἔρωτας τῶν ἐπὶ ταῖς θηλείαις προκρίνουσι πολλοί. Παρὰ γὰρ τὰς ἄλλας ταῖς εὐνομουμέναις πόλεσιν ἐπὶ τῆς ῾Ελλἀδος σπουδασθῆναι τὸδε τὸ ἔθος, id est, Sunt multi qui puerorum amores longè præponunt mulierum amori. In Græcia in multis bene constitutis ciuitatibus studiosè hic mos exercetur.
Et Πέρσας δὲ παρ' ῾Ελλήνων φησὶν ῾Ηρόδοτος μαθεῖν τὸ παισὶν χρῆσθαι, id est, Herod inquit, Persas puerorum amorem à Græcis didicisse, Constans fama est tam Græcorum quàm Latinorum scriptorum, teterrimam hanc libidinem apud Thracas primùm incœpisse Orpheum antiquissimum vatem, quod Ovidius canit, 10. Metam.
Ille etiam Thracum populis fuit author: amorem
In teneros transferre mares citráque iuuentam,
ætatis breue ver, & primos capere flores.
Cæratis auribus prætervehātur. En quale hoc monstrū turpe, superis atque inferis odibile, teterrima libidine belluino more furens.
A Sodoma hoc exitiabili scelere destructa Sodomia vocatur. Et vt inquit Origenes videtur Deus in huius peccati vindicta quase oblitus miserationum suarum: præuenisse diem iudicii qua in igne est reuelandus. Voluitque Deus vltionem Sodomorum manere perpetuam in memoria : ipsos autem peccatores noluit ardere vsque in præsentem diem, sed semel incensos sub terra occultavit cum terra illa vsque in præsens ignis vestigia seruet & in superficie & in fructeris quæ ex ea oriūntur.
Sunt enim ibi quædam poma quidem aspectu: quæ tamen si præmantur: cinerem euaporant. Denique inter peccata quæ ad Deum clamare diūctur hoc est vnum & omniū maximum. Vnde Deus quasi incredulus dicit: descendam & videbo, si tantum nefas perpetrauerint hi qui ad imaginem meam conditi sunt.
In tantum autem hoc vitio Græci & Romani quondam laborauerunt: vt & clarissimi philosophorum Greciæ haberēt publicè concubinos: & Hadrianus artibus eruditis: Antinoum consecrauerit in Deum, templúmque ei ac victimas & sacerdotes instituerit, & ex eo Ægypti ciuitas ac religio nomen acceperit.
Inter scorta quam in fornicibus spectaculorum pueri steterunt publicæ libidini expositi, donec sub Constantino Imperatore Christi Euangelio coruscante & infidelitas diuersarum gentium, & turpitudo deletæ est Hieronymus.
Dicamus illud. Nero in puerum quendam Sporum nomine infami (proh pudor) deperibat amore: cui dempta virilitate: in sexum fœmineum reluctante natura transformare nisus, non sine dote & ornatu exquisitissimo qualis coniugibus Cæsaris esse consueuerat, magnifico apparatu nuptiarū in domum suam publicè euocatum, habebat legitimæ vxoris loco.
Propter hoc autem & huiusmodi probra nonnulli hunc Neronem resurrecturum vt Antichristum futurum suspicantur. Alii nec occisum putant, sed subtractum potiùs vt putaretur occisus & viuus occultari, donec reueletur suo tempore: admirante tamen Augustine eos qui sic opinantur. Cæterum huius immunditæ quæ præter naturam est authorem fuisse demonem nemo ibit inficias: qui se & incumbum fœminis & viris succubum non rarò miscuit. Vnde mira portenta narrantur apud Historiographes.
Sunt qui Persas execrabiles hos concubitus inuenisse putent, & hinc άρρένοκοιτας vocari Xerxes potentissimus ille Persarum rex, refertus omnibus præmiis donisque fortunæ: non equitatu, non pedestribus copiis, non nauium multitudine, non infinito pondere auri contentus præmium proposuit, qui inuenisset nouam voluptatem, qua ipse inuenta non fuit contentus.Neque enim vnquam finem inueniet libido.
Sunt qui masculam hanc Venerem à Laio originem habuisse dicant, quod Athenaus sentire videtur, φασι τῶν τοιούτων ἐρώτων κατάρξασθαι Λάιον ξενωθέντα παρὰ Πέλοπι καὶ ἐρασθέντα τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Χρυσίππου, ὃν καὶ ἁρπάσαντα καὶ ἀναθέμενον εἰς ἃρμα εἰς Θήβας φυγεῖν, id est, Aiunt huiusmodi amores incœpisse Laium cum hospitio susceptum esset à Pelope. Eius enim filium Chrysippum cum diligeret, rapuit:& in currum impositum, Thebas abduxit.
Quàm verò familiare execrabile hoc vitiū Græcis fuerit, declarat Athen Ολως δὲ τοὺ παιδικοὺς ἔρωτας τῶν ἐπὶ ταῖς θηλείαις προκρίνουσι πολλοί. Παρὰ γὰρ τὰς ἄλλας ταῖς εὐνομουμέναις πόλεσιν ἐπὶ τῆς ῾Ελλἀδος σπουδασθῆναι τὸδε τὸ ἔθος, id est, Sunt multi qui puerorum amores longè præponunt mulierum amori. In Græcia in multis bene constitutis ciuitatibus studiosè hic mos exercetur.
Et Πέρσας δὲ παρ' ῾Ελλήνων φησὶν ῾Ηρόδοτος μαθεῖν τὸ παισὶν χρῆσθαι, id est, Herod inquit, Persas puerorum amorem à Græcis didicisse, Constans fama est tam Græcorum quàm Latinorum scriptorum, teterrimam hanc libidinem apud Thracas primùm incœpisse Orpheum antiquissimum vatem, quod Ovidius canit, 10. Metam.
Ille etiam Thracum populis fuit author: amorem
In teneros transferre mares citráque iuuentam,
ætatis breue ver, & primos capere flores.
Sunt huius portentosæ libidinis authores, à pientissimis Iudærum regibus, meritissimo supplicio affecti, & ne tantum malum latius serperet, prorsus extincti.
Horret animus meminisse, & miratur tantam olim in orbe fuisse infœlicitatem, vt sublimia ingenia, execrabile hoc peccatum, vel leue putarent esse, vel etiam risu dignum & condonandum.
Putat Floccus satius esse prodigiosam hanc libidinem committere, quàm in adulterium incidere.
Nullus vnquam hominum Iulio Cæsare fuit animi magnitudine præstantior. Verùm vir totius orbis domitor & terror, hoc scelere prostratus & victus est, Gallico triumpho milites triumphantis currum sequentes scelera eius ioci cecinerunt. Est Curionis patris in Cæsarem dicterium: eum omnium mulierum virum, & omnium virorum mulierem esse.
Quid in Augusto ad summam fœlititatem desiderari potui: ? at in hoc vitio summè infœlix repertus est.
Fuit cœna eius secretior in fabulis, quæ vulgò δωδεκάθεoος vocabatur, eam, cùm turpitudinis plena sit, explicare in animo non est.
Omitto Tyberii Cæsaris, in recessu Caprensi, nefandam libidinem, Caligulæ turpem pæderastiam referre non lubet, neque operæ precium est. In quæ libidinum monstra non iuerunt plebs populùsque cùm Imperatores ipsi tam horribilia flagitia designarent ?
Neque iniuria Claudius Imperator laudandus est. quod solus è Cæsarum familia, expers in mares libidinis fuit. Fuit alioqui vir ad literas & eruditionem ingenio satis fœlici, cæterùm ad rempublicam administrandam planè rudi & inepto.
Verum hanc suam in Republica tarditatem, hac vnica sua castitate abundè pensauit. Omnem certè hanc cæcitatem, in qua caligabant, in hac teterrima libidine indicanda planè discussit, & illuminauit Christi doctrina, quæ longè latéque in orbe coruscante sceleris huius atrocitatem patefecit.
Legibus iam apud omnes Christianos comparatum est, teterrimæ huius libidinis conuictos à Sodoma Sodomitas appellari, & atroci ignis supplicio affici.
Tantum rigoris in hominum mores Christi doctrina inuehere potuit. Neque iniuria in nephandos illos homines seuera hæc pœna decreta est, qui imbecillam ætatem, & præsidio indigentem, libidinis suæ dépopulandam, fœdandámque substrauerint.
Non potest hæc res pro magnitudine sceleris enarrari. Nihil ampliùs istos appellare possum, quàm impios & parricidas, quibus non sufficiat sexus à Deo datus, nisi & suum sexus profanè, ac petulanter illudant.
Neque tamen negauerim complures apud ethnicos fuisse, qui natura duce, & ingenii fœlicitare, perspicere potuerunt, quàm graue scelus hac mascula & præpostera Venus esset, idque magis prauo mentis decreto & iudicio electa, quàm naturæ iure concessa.
Romana illa seueritas Scatiniam legem promulgauit, quæ huic teterrimæ libidini obuiam iret, súntque complures apud Romanis hac lege damnati.
Scatiniam hanc legem opprobrat Lauronia viris, & quæ exercenda in pædicones esset.
Pudicitiam, scribit Cicero, cùm eriperet militi tribunus militaris in exercitu C. Marii propinquus eius imperatoris, interfectus ab eo, cui, vim afferebat, facere enim probus adulescens periculosé quàm perpeti turpiter malebat. Atque hunc ille vir summus, scelere absolutum, periculo liberauit.
Execratur idem Cicero pœtam Alcæum, non aliam ob causam, nisi ob hunc puerorum amorem. Fortis vir in summa republica cognitus, quæ de iuuenum amore scripsit Alcæus ?
Aphranium togatarum comœdiarum scriptorem proscindit Quintilianus, ob nefandum hunc puerorum amorem.Aphranius, inquit, in togatis excelluit, vtinam non inquinasset argumenta, fœdis puerorum amoribus mores suos fassus.
Plinius hanc Venerem incessit iis verbis. In hominum genere, ait, maribus diuerticula Veneris excogitata, omnia scelere naturæ.
Idem Bardesanes de hoc vitio in hunc modum scribit. Ab Euphrate, ait, vsque ad Orientalem Oceanum, cui furtum, vel cædes obiicitur, non magno mœrore torquetur, qui verò pudorem masculo eripuit: si res in lucem venerit, magnitudine ignominiæ, seipsum interficere cogitur.
Scribunt veteres scriptures, Orpheum pœtam & huius libidinis authorem: à mulieribus interfectum: quod puerorum amorem, suo prætulisset.
Ipsis Barbaris barbarum & brutum illud scelus visum est, imò & belluinam feritatem excedere. Nihil magis naturæ ordinem & leges diruit hoc præpostero concubitu. Omnia viuentia vt inquit Philosophus 1. Polit. & 2 de anima, & 2. Metaph. naturaliter appetunt continuationem sui in esse.
Scelestissimus autem Sodomita dissipat & perdit illud quod est hominis esse tanquam in principio naturali.
Hic confunditur iuris naturalis sanctio, quæ etiam inuiolabilis est ipsis brutis. ff. de iustitia & iure l. 1. §. ius naturale, ibi sic dicitur.
Ius naturale est quod omnia animalia docuit. Nam istud ius non solùm humani generis proprium est, sed omnia animalia quæ in cœlo, quæ in terra, quæ in mari nascuntur: omnium quoque commune est hinc descendit maris atque fœmina coniunctio quam matrimonium appellamus, hinc liberorum procreatio, hinc educatio, videmus cætera quoque animalia etiam istius iuris peritia censeri. & Inst. de iure nat. in princip.
Idem dicitur, & in Decret. 1. cap. Ius. naturale. Idem clarissime habetur in Auth. in quibus modis naturales legitimi. §. licet.
Rabinorum sententiæ Sodomitam homicidam appellant :
ideò quod qui proiicit semen suum est, sicut ille qui occidit animam, quia homicida occidit corpus, peccatum verò contra naturam occidit animam. Imò duas animas, scilicet suam & eius in quem committit Sodomiam.
Hoc videtur satis expressum. 33. q. 2 c hoc ipsum. §. hoc autem. licet homicidam & Sodomita destruant naturam humanum, tamen peius Sodomita destruit, quia homicida desinit hominem remanente anima immortali, iterùm corpus reassumptura.
Sodomita verò occidit, vt non sit homo vitam impediendo, vt scilicet non generetur homo.
Stupendum dictu est quod Augustinus scribit,
Deum fere defuisse incarnari ob vitium contra naturam in humana natura.
Etiam idem Augustinus dicit quod longè maius crimen est quam agnoscere matrem vt 22. q. 7. adulterii.
Quā graue sit pluribus authoritatibus & rationibus ostenditur ab Alber. de asser. Cathol. 28. q. num. 23 quam sit nepharium & abominabile, grauissimæ pœnæ, & ignibus cœlestibus consumptæ ciuitates non testimonio solùm, sed maximo terrori debent esse sic & sancta Christiana verecundissima virgo vt legitur apud Sur. de Vitis. SS. to. 3. fol. 788 c. 30. Incredibili eiulatu sæpius deplorat totum fere genus humanum corporis pollutione corrumpi eáque causa iram dei vniuerso propè orbi Christiano imminere. Ita in hoc peccatum excandescunt iura diuina & humana, vt duodecim pœnas in illud fulminent & iaculentur.
Prima est infamia Quid enim propudiosum, infame aut turpe magis ipsis Sodomitis Deo & hominibus, sic & leges eos infames appellant. ff. de postulando l. 1. §. remouet. C. de adulteriis l. cùm vir.
Et ex hoc prohibentur Sodomitæ vt non possint facere testamentum. Argumentum. ff. de testamenta. l. is cui : quia vt habetur. C. de adul. l. cùm vir. surgunt leges armantur iura contra eos, & infames efficiuntur ipso iure.
Nam leges Sodomita non patrocinantur: ad ostendendum quantæ infamiæ sit hoc vitium Dominus Deus in punitione eius submersisset Sodomam, Gomorram, Seboin Adamam, & Segor. V. ciuitates ad perpetuam infamiam: locus ille versum est in mare falsum.
Vnde Petrus Damianus in libello Gomorreano inquit.
Hoc vitium omnia fœdat: omnia maculat: omnia polluit. Et quantum ad se: nihil purum: nihil mundum esse permittit.
Hæc ille. Hæc est terribilis punitio quam videmus continuò. Est enim Sodomita tantæ infamiæ: vt omnes eum exhorreant, omnis familia, omnis parentela, omnis vicinatus & propria vxor exhorret, omnes eum maledicunt.
Vnde Psalmographus. 52. corrupti sunt, & abominabiles facti sunt.
Secunda punitio est excommunicationis. Tales enim debent excommunicari. Argumentum primæ Cor. 5. sumitur.
Iudicaui in virtute Domini nostri Iesu Christi tradere huiusmodi sathanæ in interitum carnis.
Et iterùm Apostolus primæ Corinth. 3.
Si quis violauerit templum Dei: disperdet illum Deus.Quæ omnia separationem sonant, & excommunicationem, vnde ex consequenti excisus & excommunicatus traditur ipse Sodomita diabolo.
Ait enim Petrus Damaianus in loco, vt sup.
Hoc vitium Sodomiticum: à Deo animam, separat & dæmonibus iungit. Hæc pestilentissima Sodomorum regina, siue tyrannidis legibus obsequentem hominibus turpem Deo reddit odibilem :
hæc ille. Et iterùm ibi. Væ tibi infœlix anima de cuius interitu tristantur angeli insultant plausibus inimici, facta es præda crudelium, spolium impiorum.
Aperuerunt super te os suum, inimici tui sibilauerunt: fremuerunt dentibus & dixerunt deuoremus eū: præda dæmone digna.
Qui profectò diabolus: licet recipiant Sodomitam, & cum in catena tum retineat: tamen vt dicitur in compendio theologiæ: cum ad facinus Sodomiticum induxerit: recedit non sufferens tantam abominationem, sed vadit ad parandum ignem aternum postea redit.
Et si fuerint clerici, hoc vitio pessimo convicti privantur beneficio 81.dist c.si quis amodo vel ab officio suspenduntur: ibi. c. Eos. & si suspensus huiusmodi celebrat divina, perpetuò deponitur. extrà. de vita & honest. cleric. c. de cleri. & potest degradari clericus laborans hoc vitio & tradi curiæ seculari puniendus.
Nam hoc crimē est gravius hæresi lesæ maiestatis & symonia pro obtinēdo episcopatu: & pro faltificatione literarum apostolicarum, & calumnia seu contumelia contra episcopum suū. In quibus casibus clericus degradatur : vel clerici huiusmodi à clero remouētur: & ad agendam pœnitentiam in monasterio detruduntur. Laici verò excommunicantur, & à societate fidelium segragantur extrà de excess.pral.c.clerici, vbi sic dicitur.
Quicunque illa incontinentia quæ contra naturàm etiam propter quam ira Dei venit in filios diffidentia, & quinque ciuitates igne consumpsit: deprehensi fuerint: deiiciantur à clero: vel ad agendam pœnitentiam in monasteriis detrudantur : hæc ibi.
Contra autem laicos dicit tex. ibidem.
Si laici fuerit excommunicationis subdantur, & à cœtu fidelium fiant penit--m alieni : hæc ibi.
Item sodomitæ repelluntur ab aduocatione & à postulando: & ab honoribus cum sint infames.
Item eorum bona omnia debent confiscari. Extra de hæreticis.c.Cum secundum leges.
Et sic potest diti illud eiusdem Damiani in libro Gomorreano :
Quisquis in hunc extrema perditionis abusum fuerit:lapsus à superna patria exul efficitur à Christi corpore separatur totius Ecclesiæ auctoritate confunditur: omnium sanctorum patrum iudicio codemnatur, hæc ille.
Tales pœna legum & Iurisconsulterum consensu firmantur.
Rebussus in tractac. de pacificis possess. num. 208. censet, Sodomitam non posse eligi ad ecclesiasticam beneficium, nec validam esse collationem beneficii eidem factam : quod Lamberti. in dict. art. 18. latiùs probare conatus est. Quibus multa patrocinantūr, quæ de huius nefandi criminis gravitate traduntur, præsertim à S. Th. 2. 2. q. 154. art. 11. cap. usus. cap.adulterii. 32. q. 7. l. cùm vir nubit in fœminam, viros paritura quid cupiatur ? C.de adulter. cap. infames. 3. q. 7 l. 1. §. remouet. ff.de postulan. Auth.vt non luxurientur contra naturam.collat. 6.§.2. Inst.de pub. iud. c. in archiepiscopatu. de raptorib. cap. vt clericorum. de vita & honest. cleric.
Huius criminis authorem non posse facere testamentum, etiam ante accusationem & condemnationem, probare conantur.
Anastasius Platus inter consilia Barba[tiæ] cons. vlt lib. 1.
Guiliel. Benedictus in cap. Raynuntius. de testam. verbo mortuo itaque testatore in 1. enim 134.
Dec. in l. 1. C. de secundis nupt. num. 8.
At Speculat. tit. de instrumen. editione. §. compendiosè. versi. 13. asseuerat, Sodomitam huius criminis damnatum testari non posse: quasi velit hunc ante damnationem testari iure posse.
Sed prior opinio ex eo probatur, quid Sodomita fit ipso iure infamis. dict. l. cum vir. vbi gl. l. 1. §. remouet. & ibi gl ff. de postul. cap. infames. 4.q.7. infamis antē ipso iure testari prohibetur. l.is cuius. §.vlt. ff. de testament.
Et præterea huius criminis author ipso iure dominio bonorum priuatur, quod glossa notat in c. cum secundùm leges, de hæret. in 6. verbo, naturæ contrarias.
Baldus in auth. incestas. C. de incest. nup. quo circà glossa in §. testes, in verbo, intestabiles.
Inst. de testa. censuit, passos muliebria esse intestabiles: ergo a fortiori agentes, atque ita in terminis Sodomitas testamentum condere non posse, & conditum, antequam sint condemnati, annullari, consuluit Anastasius Platus inter consilia Barbatiæ consi. vlt. lib. 1.
quem secuti sunt Decius in d. l. numero 7. C de secund. nupt.
At Speculat. tit. de instrumen. editione. §. compendiosè. versi. 13. asseuerat, Sodomitam huius criminis damnatum testari non posse: quasi velit hunc ante damnationem testari iure posse.
Sed prior opinio ex eo probatur, quid Sodomita fit ipso iure infamis. dict. l. cum vir. vbi gl. l. 1. §. remouet. & ibi gl ff. de postul. cap. infames. 4.q.7. infamis antē ipso iure testari prohibetur. l.is cuius. §.vlt. ff. de testament.
Et præterea huius criminis author ipso iure dominio bonorum priuatur, quod glossa notat in c. cum secundùm leges, de hæret. in 6. verbo, naturæ contrarias.
Baldus in auth. incestas. C. de incest. nup. quo circà glossa in §. testes, in verbo, intestabiles.
Inst. de testa. censuit, passos muliebria esse intestabiles: ergo a fortiori agentes, atque ita in terminis Sodomitas testamentum condere non posse, & conditum, antequam sint condemnati, annullari, consuluit Anastasius Platus inter consilia Barbatiæ consi. vlt. lib. 1.
quem secuti sunt Decius in d. l. numero 7. C de secund. nupt.
Cotta in d. memorab. in verbo, Pædicones.
Bellonus consilio vltim. numero 2.
& Platus in l. si quando numero 311. in fin. C. vnde vi.
quibus addo Marsi. sing. 597. contra naturam
& Corasium in l. in testamento. numero 23. C. de impub. & et aliis subst.
Alcia. l. inter stuprum. num. 4. de verb. sign.
& Tiraq. in l. si vnquam, in verbo, reuertatur. num 384.C. de reuo. dona.
Bossius tract. causarum criminalium, titulo, De stupro detestabili in masculos. num. 2.
Bossius tract. causarum criminalium, titulo, De stupro detestabili in masculos. num. 2.
Tertia punitio est sterilitas. Sæpe qui fuerunt vel sunt dediti huiusmodi vitio: sunt steriles. Ne arbor infœlix sobolescat.
Quarta pœna est flagellationis. Nam cum apostolus Col. 2. nominet immundiciam : & libidinem subiungit. Propter quæ venit ira Dei in filios incredulitatum vbi doctores dicunt, quod maximè vitium Sodomiticum: est per quod concitatur & provocatur Deus ad mittendas pestilentias, fames, sterilitates, tempestates, & vrbium excidia vt patet in authenticos vt non luxurientur contra naturam, vbi ast Imperator.
Propter enim talia delicta & fames & terremotus & pestilentiæ fiunt. Propterea admonemus omnes abstinere ab huiusmodi vitiis vt non suas perdant animas. Idem etiam dicitur. 32. q 7. flagitia, in gl. Inficit enim ærem: & homines terram corrumpit & subuertit.
Exemplum patet in Sodomæ subuersione. Gen. 19. Patet etiam in vniuersalis diluuio. De cuius tempore dicitur. Gen. 6. Omnis quippe caro corruperat viam suam super terram.
Quinta punitio dicitur contemptus, vsque à Deo spernitur pessimus Sodomita: vt non sit amplius homo, sed vilior bestia.
Propterea Philosophus in 7. Ethi.
Sodomia continetur sub bestialitate. Immo est inferior atque deterior bestiis.
Vnde septimò Ethic. dicitur:
Homo prauus etiam deterior bestiæ. Et quis magis prauus, magisq; sceleratus pessimo Sodomita ?
Poliphemi responsum.
Numquam enim visa est bestia cum bestia per modū non naturalē concumbere,
vnde Petrus Damianus vbi supra.
Nunquam asinus stimulo concumbendi cum asine rugitus emisit. Hoc ergo perditi homines perpetrare non metuunt: quod ipsa quoque bruta animalia perhorrescunt, hæc ille.
Et sic patet quòd sodomita punitur à natura quæ transfert eum in bestiam: & peius efficitur ea, cuius naturaliter hemo est Dominus vt habetur. Gen. 1. & 1. Politicorum [Libri].
Sexta punitio dicitur separatio. Certè conueniens est si natura abiicit sodomitam: vt etiam propria vxor ipsum abiiciat. Etenim comprehenso marito in vitio Sodomitico: diuortium fieri & denegari debitum potest. Non enim debet huiusmodi fœtidus:matrimonii sacramento coiungi: à quo meretur omninò repelli. Quamobrem vtriusque feri decreto propter crimen sodomiticum separatur coniugium, vt est text. in cap. omnes excusationes. 32. quæs. septima.
Et est communis opi. vt attestatur Lamber. de iure patr. in prima parte, lib. 2. quæs. nona. art. 18. in fin. Didac. super 4. decret. fol. 132. num. 6.
Inno. autem in d. c. dicebat, quòd propter sodomia, quam maritus cum aliis exerceret, non poterat vxor separari à thoro viri, nisi quando maritus vellet etiam vxorē ad illud trahere.
Et opin. Inno. dixi esse magis communem Floria. in cap. maritus. de adul. quem refert Anan. ibi num. 3.
Sed certe prima opin. est magis communis, & tenenda, si enim propter adulterium sit thori separatio, vt dixit Iul. Clarus lib. 1. §. Adulterium, vers.
Alia quoque, multo magis propter hoc crimen debet fieri posse, quòd est multo grauius, & ex quo magis læditur matrimonium.
Et ita hanc opin. contra Inno. dicit esse magis communem. Abbas. in d. cap. maritus. in fin. quem refert Pract. Contradi, fol. 374. num. 4.
Barb. consil. 94. num. 8. libr. 1. vbi etiam subdit, quòd ita de consuetudine observatur.
Quatuor vltimæ pœnæ cæteris graviores quadruplices sunt, tres primæ temporales, vel igne, vel ferro exequuntur quarta terribilior est æternæ damnationis nisi gratia & misericordia elucescant, & summa, pœnitentia expietur.
Pœna Sodomiæ de iure Civili est pœna mortis tam in agentes, quàm in patiente,
vt est text. in l. cum vir nubit in fœminam . C. de adul. & est communis conclusio, vt dicit Soc. Iun. in d. cons. 7. num. 3. Ant. Gomez. super l. 80. Tauri, num. 32.
Et nota, quòd quamuis iste text. videatur imponere pœnam gladii, idest amputatis capitis, tamen de consuetudine est, quòd Sodomita igne comburantur,
vt dicit Angel. in d. l. cum vir nubit in fœminam, quem refert Afflic. super tertia parte constit. Regni Rub. 42 in princ. post num. 13. Pract. 10. deci cap. 96. num. 12.
Vltima punitio dicitur damnationis.
1. Cor. 6. Neque masculorum concubitores neque molles, regnum Dei possidebunt.
ET meritò. Nam dicit D. Albertus magnus, in 2. sent. dist. 35. quod
hoc scelus, est contra naturam, contra rationem, contra gratiam, & ex consequenti contra gloriam.
Quo igitur ibunt nephandissimi spurcissimi, fœtidissimi, sceleratissimi Sodomitæ ? Ad Tartara, ad perpetuos rogos.
Vnde prudentissimus doc. Petrus Damianus in libello Gomorreano ait.
Hoc vitium Sodomiticum infernum aperit: paradisi ianuam claudit: cœlestis Hierusalem ciuem : tartarice Babylonis facit hæredem, de stella cœli stipulam exhibet ignis æterni; abscidit membrum ecclesiæ, & in ipsum vorax proiicit gehennæ æstuantis incendium.
Hæc ille. Et iterum ibidem. Sodomita enim inter homines in terra despicitur, & cælestium ciuium contubernio reprobatur, fit sibi cœlum ferreum terra ænea.
Neque illud potest pondere grauatus assurgere, neque hic sua mala diutiùs occultare. Dictum est satis.
Pierre Matthieu, Summa Constitutionum Summorum Pontificum et Rerum in Ecclesia Romana gestarum à Gregorio IX usque ad Sixtum V, Pierre Landry, Lyon, 1589, p. 587-592
URL Source : Texte mis à disposition par Google Book.
Abréviations utilisées :
Art. : article.
Auth. Authenticâ : dans l'Authentique, c'est-à-dire dans le sommaire de quelque nouvelle Constitution de l'Empereur Justinien, insérées dans le Code sous tel ou tel titre.
C. ou can. : Canone, dans le canon.
Cap. : capite ou capitulo, chapitre ou capitule.
C. ou cod. : Codice, au code de Justinien.
Col. Collatione, dans la collation ou conférence telle ou telle des nouvelles constitutions de Justinien.
D. : dicto ou dicta ou cit. : cité ou citée auparavant.
D. : Digestis : au Digeste.
D. ou dist. : distinctione : dans telle distinction du décret de Gratien ou des Sentences de P. Lombard.
E. ou ex. ou extr. : extra, c'est-à-dire dans les décrétales de Grégoire IX.
F. : finali, finalis, fine : dernier ou dernière, à la fin.
ff. ou π : Pandectis seu Digestis Justiniani : aux Pandectes ou Digeste de l'empereur Justinien.
Gl. : Glossa : La Glose.
Ibi : où l'on voit (ubi dicitur).
Ibidem : au même lieu.
I. ou infrà : plus bas.
In Auth. coll. I. : in Authentico, collatione I : dans les novelles de Justinien, section ou partie première.
In f. : in fine : à la fin
In pr. in principio, in prœmio : au commencement, à l'entrée, avantle premier paragraphe.
Inst. : Institutionibus : dans les Institutes de Justinien.
In 6 ou VI : in Sexto : dans le livre des décrétales de Boniface VIII.
L. : Lege : dans la loi telle.
Li. ou lib. : libro : au livre.
Nov. : Novellâ : dans la Novelle.
Pr. : principium : commencement.
Q. ou quæst. ou qu. : quæstione, dans telle question.
T. ou tit. : titulus, titutlo : (au) titre.
Ult. ultimo, ultimâ: dernier ou dernière loi ou canon.
v. ou vs. ou versi. : versiculo : au verset, partie d'un paragraphe ou d'un canon.
§. : paragrapho : au paragraphe.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire